Bernard(68) is twee maanden geleden begonnen bij Scauting in Hoogeveen. Als ik hem ontmoet heeft hij een koptelefoon op. Hij vertelt me dat hij dat doet om zich af te sluiten als het hem even te druk is. Maar hij heeft wel zin in een gesprek: “Ik mag graag praten.”
(De illustraties bij dit verhaal zijn avatars zoals Bernard die voor zichzelf gebruikt)

Hij vertelt dat hij in 2019 een open hartoperatie moest ondergaan. Als ik hem vraag wat de aanleiding was, zegt hij met een glimlachje: “De aanleiding? Een omleiding.”
Hij gaat verder: “Ik had al lang veel stress, thuis en op mijn werk. Het ging maar door. Ik was erg moe en dat trok niet meer bij, ook niet als ik vrij was. Toen ben ik naar de huisarts gegaan. Dat ik meteen geopereerd moest worden viel me koud op het dak.”
Hij voelt zich door de operatie nog steeds verzwakt: “Je moet eerst herstellen en daarna weer op tempo zien te komen. Ik was begin 2018 met een klusbedrijf begonnen, daarmee heb ik moeten stoppen.”

Bernard vertelt over vroeger.
Als jongeman is hij dienstweigeraar. Vervangende dienst doet hij als onderhoudsmedewerker in het Scheepvaartmuseum in Amsterdam. In diezelfde tijd ontmoet hij zijn vrouw: “We waren meteen smoorverliefd en we trouwden in 1978. We kregen al snel twee kinderen. Ik ben vlak na mijn huwelijk gaan werken in een fabriek waar ik voor mijn vervangende dienst ook al gewerkt had. Je moet wat voor je gezin overhebben. Daar doe je het voor.”

Maar hij houdt niet van zijn werk. Het lawaai en de onrust veroorzaken veel stress bij hem.
Thuis gaat het ook niet goed: “Als vader van twee kinderen en ook als echtgenoot had ik het gevoel dat ik niet aan de verwachtingen kon voldoen. Vooral niet aan die van mezelf.”

De stress bouwt zich steeds meer op, tot het niet meer gaat: “Ik heb twintig jaar op die fabriek gewerkt, ik ben in die periode meerdere keren overspannen geweest. Uiteindelijk ben ik helemaal ingestort. Ik ben er weggegaan en ik ben nooit meer teruggegaan.”

Hij verblijft een tijdlang in een herstellingsoord in Lunteren: “De eerste weken mocht ik daar geen bezoek ontvangen. Toen ik daar aankwam zat ik onder de antidepressiva en ik liep rond als een zombie. Vanaf dag 1 moest ik mijn medicijnen inleveren. Ik heb me daar voor het eerst echt kunnen ontspannen. Ik kon er voor het eerst mezelf zijn. Daarvoor was ik altijd met een ander bezig.”

Na Lunteren volgt hij de opleiding Sociaal Pedagogisch Werk. Hij verhuist met zijn vrouw naar Almere om dichter bij hun studerende kinderen te kunnen zijn.
Zijn vrouw werkt dan als balie- en administratief medewerker. Bernard vindt via een uitzendbureau werk op verschillende locaties, tot hij wordt aangenomen als woonbegeleider op een nieuwe woonvorm voor Joodse mensen met een lichamelijke en verstandelijke beperking. Daar werkt hij verscheidene jaren met veel plezier. Ondertussen begint hij samen met zijn vrouw een gezinshuis voor uit huis geplaatste kinderen.

Al die jaren weet hij nog niet dat hij autisme heeft.
Daar komt hij pas in 2012 achter, hij is dan 56: “Ik had graag eerder willen weten dat ik autisme heb. Dan had ik veel eerder goede begeleiding kunnen hebben. Nu liep ik steeds weer vast en kwam mezelf steeds meer tegen. Ik had zoveel stress. Zoveel dat ik soms op knappen stond. En ontploffen deed ik soms ook.”

Kun je het autisme achteraf plaatsen in jouw leven?
Bernard: “Ik begrijp niet helemaal hoe mijn hersenen werken. Ik weet wel dat ik altijd op zoek was naar duidelijkheid en vastigheid. Maar, de ene keer kon ik hélemaal ergens voor gaan, en dan opeens niet meer. Met het geloof speelde dat bijvoorbeeld ook. Mijn vrouw en ik waren bij de Pinkstergemeente. Ze kon heel moeilijk begrijpen hoe veranderlijk ik ook daarin kon zijn. Achteraf kan ik haar wel begrijpen.”

Zijn vrouw en hij gingen ook anders om met meningsverschillen: “Ik wil altijd alles uitpraten, voor haar was het dan al lang klaar. Maar ik kon zoiets moeilijk loslaten. Ik bleef heel lang in dingen hangen. Het was altijd druk in mijn hoofd. Ik dacht vaak: kon ik mijn hoofd maar stilzetten. Achteraf gezien had dat allemaal vast met mijn autisme te maken.”

Hij is niet lang geleden gescheiden van zijn vrouw. Ze gaan gelukkig nog steeds goed met elkaar om. Ze hebben inmiddels vier kleinkinderen.

We hebben het nog even over muziek: “Ik heb thuis een hele mooie muziekinstallatie. Het geluid is verdeeld over de kamer en de keuken. Ik gebruik Spotify, zonder reclame natuurlijk. Ik vind het heerlijk om thuis naar muziek te luisteren. Ik luister naar blues, jazz, pop. BB King bijvoorbeeld. En Van Morrison. Maar soms, als ik heel druk in mijn hoofd ben, vergeet ik wel eens om muziek op te zetten.”

Bevalt het je bij Scauting?
Bernard: “Mijn begeleider hier is Mirelle. Zij is mijn aanspreekpunt. Ze kan mensen inspireren en stimuleren. Als je haar aankijkt zie je meteen dat het tintelt. Het straalt van haar uit. Vooral door zulke begeleiders voel ik me op mijn gemak en voel ik mij begrepen. Het geeft mij veel rust en vertrouwen dat ik mezelf niet steeds maar weer hoef uit te leggen. Ik mag zijn wie ik ben en hoef me niet anders voor te doen.”

Hanneke Kappen