Op de Scauting locatie in Tjalleberd is in 2019 een klas ingericht waar onderwijs wordt gegeven. Het begon met twee leerlingen, het jaar erop waren er vier, dit schooljaar waren het er al twaalf. Voor komend schooljaar staan veertien leerlingen ingeschreven. En daar blijft het waarschijnlijk niet bij.

Vandaag wordt in Tjalleberd het einde van het schooljaar gevierd. Er hangen vlaggetjes en ballonnen, er staan heerlijke hapjes en de rode loper ligt uit. De stemming is opperbest, want iedereen is geslaagd! Het lukte dit jaar iedere leerling om de certificaten of de diploma’s die ze wilden halen ook werkelijk te halen. Een ongekend succes.

Leerlingen die staatsexamen doen krijgen veel later uitslag dan de anderen. Maar, zoals André Oostenveld van Scauting in zijn openingspraatje terecht zei: Wie het laatst vlagt, vlagt het best!

Vorig jaar juni sprak ik met een paar leerlingen die hier vandaag ook zijn.
(Onderaan dit stuk kun je hun verhaal terug lezen)
Een van hen is Esmee(18). Destijds vertelde ze me: “Ik was een jaar thuis voor ik hier kwam. Ik had helemaal geen motivatie meer. Het enige wat ik nog over had waren mijn dromen over de toekomst.”
Vorig schooljaar sleepte ze bij Scauting het vak Engels al binnen (havo). Dit schooljaar deed ze met succes staatsexamen Nederlands. Met een negen!

Haar moeder vertelt: “Wat het verschil is met haar oude school? Ik heb een totaal ander kind thuis! Esmee heeft hier bij Scauting alle ruimte gekregen om op haar eigen manier en in haar eigen tempo weer heel voorzichtig met school bezig te durven gaan. Hier volgt het onderwijs de leerling in plaats van andersom. Maar dan ook echt. Veel scholen zeggen wel dat ze de leerling centraal stellen, maar in het echt is dat niet het geval. Hier houden ze oprecht van deze leerlingen. Ik ben er zo dankbaar voor. Ik laat dat haar coach Daisy regelmatig weten. Een gouden vrouw is dat, Esmee draagt haar op handen. Ik zou dit certificaat zo graag laten zien aan haar oude school. Die hadden geen enkel vertrouwen dat het ooit goed zou komen met Esmee en school. En kijk nou eens. Een negen!”

Om de beurt lopen de leerlingen onder luid applaus over de rode loper. Docent Jan en coaches Daisy, Debbie en Petra hebben voor iedereen een persoonlijk verhaaltje:
Voor Esmee, die het zo ontzettend goed gedaan heeft met haar negen voor Nederlands. Volgend schooljaar gaat zij de rest van de vakken doen om zo haar volledige havo-diploma te behalen.
Voor R.(22 jaar), die in een aantal vakken staatsexamen deed en daarmee nu zijn HAVO-diploma op zak heeft. Hij wil gaan starten met deeltijd HBO wiskunde docent.
Voor S.(18 jaar), die dit schooljaar bij Scauting de certificaten haalde die hij nog nodig had om zijn VMBO-TL diploma te kunnen halen. Het is de bedoeling dat hij naar het REA-college gaat.
Voor S.(18 jaar), die haar VMBO-TL diploma haalde en volgend schooljaar naar het MBO gaat.
Voor T.(17 jaar), die de certificaten Engels, Nederlands, maatschappijleer, maatschappijkunde en profielwerkstuk heeft gehaald (VMBO-TL). Ook hij gaat naar het MBO.
Voor S.(20 jaar), die vorig jaar al Engels (VMBO-TL) haalde. Dit jaar heeft hij maatschappijkunde, maatschappijleer, Nederlands en zijn profielwerkstuk ook succesvol afgerond. Volgend schooljaar doet hij de laatste vakken, om dan zijn volledig diploma in ontvangst te kunnen nemen.
En voor M.(17 jaar), die dit schooljaar bij Scauting is gestart om haar HAVO diploma in twee jaar te gaan halen. Dit schooljaar heeft ze biologie, Engels, wiskunde B en haar profielwerkstuk gehaald. Volgend schooljaar gaat zij voor de rest van de vakken.

Wat maakt dat deze leerlingen hier bij Scauting wél gemotiveerd tot leren konden komen? Wat zijn de ingrediënten van deze manier van onderwijs geven?
Ik vraag het aan de ouders van Esmee.

Haar moeder: “De leerlingen voelen zich hier eindelijk begrepen. Ze hebben hier de ruimte gekregen om weer helemaal tot zichzelf te komen. Ze mogen hier hun eigen tempo bepalen en hun eigen doelen stellen. Stap voor stap werken ze daar naartoe. Samen met Jan en met hun coach.”
De vader van Esmee voegt eraan toe dat humor hier bij Scauting ook een heel belangrijk ingrediënt is.
En inderdaad, er wordt hier veel gelachen.

Wat ik altijd zo mooi vind om te merken is dat de mensen die hier werken het volste vertrouwen hebben in de kracht, het talent en vermogen van iedere jongere. Dat voel je als je hier leerling bent. Daarmee groei je als mens.

Daisy stuurde me een berichtje. In dat berichtje noemt ze de leerlingen: mooie super pubers die het, ondanks alles, toch zelf voor elkaar gekregen hebben.
En zo is het.
Met de juiste ondersteuning hebben ze het zelf voor elkaar gekregen!
Mooi wel!

Hanneke Kappen

Juni 2022
Pannenkoek

Van alle thuiszitters in Nederland heeft ongeveer een derde de diagnose ASS. Een flink aantal van hen viel eerst uit in het reguliere onderwijs, vervolgens ook nog in het speciale. Bij Scauting in Tjalleberd wordt onderwijs gegeven aan tien van deze leerlingen. De jongste is veertien, de oudste twintig.
In het leslokaal is steeds plek voor maximaal vijf leerlingen. De ochtend is voor de onderbouw, de middag voor de bovenbouw. Er zijn altijd twee begeleiders aanwezig. Docent Jan en een coach van Scauting, soms is dat Debbie, vandaag Daisy.

Senna(17) is dit schooljaar voor het eerst in Tjalleberd. Ze begon afgelopen september met vier halve dagen school, op dit moment gaat ze vijf dagen in de week, waarvan één hele. Ze viel na vijf jaar uit in het VSO, al deed ze er al die jaren nog zo haar best zich te handhaven.
Senna: “Ik heb erg mijn best gedaan om normaal te doen, maar niemand vertelde mij hoe je dat precies doet. En als het dan steeds maar niet goed is, nou, dan doe je het toch niet.”

Ze kon de druk uiteindelijk niet meer aan, ze had gelukkig al wel een paar certificaten op zak. Gisteren heeft ze staatsexamen maatschappijleer gedaan. Dat betekent dat ze vandaag even stoom mag afblazen.
Als ik haar ontmoet is ze bezig een naambordje te maken voor bij de tomaten in de moestuin. Ze wil op het bordje ook een tomaat schilderen. Ze vraagt zich af of het mogelijk is om de kleur van tomaten te mengen zonder daarbij rood te gebruiken. Ze is al een heel eind op weg. “Kijk, no red!” roept ze door de klas naar coach Daisy. Die is in gesprek met Esmee(17), maar heeft ook even aandacht voor Senna. Ze vraagt aan Senna: “Hoe zou je deze kleur noemen?” Senna zoekt naar woorden. “I would say, a kind of pinkisch yellow…“

Senna spreekt onberispelijk Engels. Als ze Nederlands spreekt doet ze dat met een fiks Engels accent: ”Nee, ik ben niet Engels. Ik ben Fries. Ik spreek geen Fries, maar ik versta het wel. Ik praat bijna altijd Engels. Vooral online. Ik denk ook in het Engels, ik vind Engels een leuke taal om in te denken.”
Haar tafeltje staat propvol met spullen. Een volgepakte rugtas, kwasten, tubes verf en nog veel meer. Georganiseerde chaos noemen Jan en Daisy het.
Senna vertelt: “Op school mochten we niks op onze tafels hebben. Geen tas, geen mobiel, geen iPad, geen muziek, helemaal niks. Ik mocht niet eens mijn draakje erbij hebben. Hier mag dat allemaal wel. Zolang ik het niet uit de hand laat lopen vinden ze het prima.”
Ze pakt een klein knuffeldraakje uit haar tas. “Hij ruikt naar thuis”, zegt ze. “Zolang ik hem bij me heb voel ik me rustiger.“

Achter haar zit Tristan(16). Hij heeft net staatsexamen VMBO TL Engels gedaan, na een flinke periode van thuiszitten. Ik vraag hem wat hier in Tjalleberd anders is dan op zijn oude school.
Hij antwoordt zonder aarzeling: “Begrepen worden?”
Docent Jan voegt er fleurig aan toe: “Ja dat klopt, als je van jezelf een pannenkoek bent, mag je bij ons ook gewoon een pannenkoek zijn.”
Altijd als ik in Tjalleberd ben valt het me op dat het er zo gezellig is. Wel rustig, maar zeker niet doodstil, of ”prikkelarm”, een term die vaak met autisme in verband gebracht wordt. De deur van het lokaal staat uitnodigend open. Ik kan gerust even praten met deze en gene. Wie even niks wil horen doet oortjes in. Er wordt hard gewerkt, en ook gelachen.
Senna: ”Ja, het is hier altijd een gezellige boel.”

Aan de muur hangt een whiteboard met een overzicht van de week. Iedereen kan in een oogopslag zien wie wanneer aan wat gaat werken. Je weet als leerling precies waar je aan toe bent. Iedere leerling heeft een eigen planning. Er is het grotere doel voor aan het eind van het schooljaar, bijvoorbeeld ergens eindexamen in doen, of, misschien wel terug gaan naar de oude school. En er zijn de doelen voor de week. Dit alles wordt steeds in nauw overleg samen met de leerlingen bepaald. En als iets een keer niet mocht lukken, dan is dat helemaal niet erg.
En dat geeft dus rust.

Esmee(17) gaat komende week centraal examen Engels doen. Voor haar is er vooral de opdracht om niet te streng te zijn voor zichzelf.
Esmee: “Voor mij was een negen en een half nog niet goed genoeg. Ik leer nu dat het ook met wat minder goed genoeg is. Ik ben hier drie middagen in de week. De rest van de week lig ik thuis vooral heel moe te zijn. Ik was een jaar thuis voor ik hier kwam. Ik had helemaal geen motivatie meer. Het enige wat ik nog over had waren mijn dromen over de toekomst.”
Ze vertelt dat die dromen niet erg realistisch waren. Ze maakten wel dat ze toch het gevoel had om naar iets uit te kunnen kijken.
Esmee: ”Wat ik nu leer is om realistische kleine doelen te bepalen en om vervolgens kleine stappen te maken. Om daarna te bepalen wat dan weer mogelijk is. Mijn ouders vinden het al heel wat dat ik nu dingen echt voor elkaar krijg.”

Als Esmee naar huis gaat zegt coach Daisy in het voorbijgaan tegen haar: “Je weet het hè, als het morgen niet lukt, is het ook goed.“
De glimlach die Esmee haar dan geeft ontroert me.

Ik vraag aan Senna hoe het nu met haar is vergeleken met eerder.
Senna: ”Een paar jaar geleden had ik dit allemaal niet zo aan jou kunnen vertellen. Dan had je iemand ontmoet die niet veel praat. Iemand die vooral had geklaagd over wat anderen mij hadden aangedaan. Ik hoor vaak dat ik veel volwassener ben geworden en opener.”

Hanneke Kappen