Kintsugi
Deel 2 van het verhaal over Marcel.
Nadat zijn vader is overleden raakt Marcel(58) in een zware crisis.
Marcel: “Het overlijden was te groot voor mij.”
Hij is op dat moment directeur van twee basisscholen en probeert, door nóg harder te werken dan hij al deed, de pijn niet te voelen. Maar hij komt thuis te zitten en kan helemaal niks meer.
Marcel: “Het was een zware crisis, een enorme en zware depressie. Ik heb notabene in alle ellende nog een keer geprobeerd te solliciteren, ik heb er gestaan als een kip zonder kop, maar ik was kapot. Zo moe, somber en verdrietig dat het voelde alsof ik in een grijze wolk zat, waar ik nooit meer uit kon komen.”
Hoe is dat?
“Je gevoel is weg, je ruikt niets, je ziet niets. Je voelt je lijf en de ander niet. Het was een volledige meltdown, gevolgd door een shutdown. Depressieve gedachten bekropen mij, zoals: Ik ben een last voor een ander. Wat heeft de wereld nog aan mij. Wie of wat ben ik nog.“
Dit schilderij maakte Marcel tijdens zijn crisis. Het verbeeldt hoe hij zich op dat moment voelde.
Vijf jaar eerder kreeg Marcel de diagnose ASS. Toen nog zonder enige uitleg over hoe hiermee om te gaan.
Maar nu was er voor hem psycho-educatie, een vaardighedentraining en cognitieve gedragstherapie.
Volgens Marcel alle drie een must bij het afgeven van een diagnose: “Eindelijk leerde ik de gebruiksaanwijzing kennen voor het omgaan met mezelf. Ik leerde over mijn contextblindheid, over het denken van klein naar groot, in plaats van andersom. Over leven zonder zeef of rem. De trainingen die ik heb gehad waren voor mij opzienbarend en verhelderend. En praten met andere mensen met autisme bracht me heel veel herkenning. Dat leren heb ik door zelfonderzoek, veel vragen en praten, maar ook met ‘vallen en weer opstaan’ gedaan. Het heeft mij veel inzicht opgeleverd.”
Wat herkende je in anderen?
Marcel: “De overeenkomsten op gebied van prikkelgevoeligheid bijvoorbeeld. Je hoort wel eens zeggen dat iemands emmer overloopt. Nou nee, zo is het dus niet. Het drukvat ontploft! Zo is het eerder. Ik leer nu juist de druk omlaag te brengen en die zo te houden. Bijvoorbeeld, door gedachten te rubriceren en in een denkbeeldig ‘bakje’ te stoppen en dan later die gedachten te verwerken. De gedachten die razen anders maar door.”
Hoe is het nu met je?
Marcel: “Ik ben nu op de weg terug. Ik ben de boel op een rijtje aan het zetten. Samen met mijn dochter ben ik bijvoorbeeld bezig geweest met een mini theatervoorstelling. In het kader van haar studie tot theatermaakster wilde ze een goed beeld krijgen van hoe ik denk en doe. En ook wilde ze ontdekken wat onze raakpunten zijn. Dit interview met jou past er ook mooi bij.“
En hoe voel je je?
Marcel: “De depressiviteit blijft wel altijd op de loer liggen. Het blijft soms lastig voor mij om de oorzaak van gevoelens en vermoeidheid te detecteren.
Mijn vrouw vraagt op zo’n moment aan mij waar die moeheid precies zit. Zit het in mijn hoofd, dan weet ik dat het mijn autisme is. In mijn hart, dan is het de depressie die de kop opsteekt. In mijn handen, dan is het fysieke moeheid.”
Hij voegt eraan toe: “Maar mijn vrouw zegt ook, heel terecht, ik ben jouw vrouw en niet jouw mantelzorger. Monique van Scauting is nu mijn sparringpartner. Met haar bespreek ik iedere week wat er is gebeurd en wat er gaat gebeuren. Het is fijn dat ik dat nu met haar kan doen nu. Het helpt me en geeft mijn vrouw en mij rust.”
Hoe zie jij de toekomst?
Marcel: “Ik wil weer helemaal mezelf worden. Ik ben dat op dit moment al voor 99%. Ik wil dingen doen waar ik blij van wordt. Lol en plezier hebben. En ik wil iets betekenen voor andere mensen met autisme. Ik wil mensen leren en meegeven dat autisme ook mooie dingen met zich meebrengt. Zoals: loyaliteit (tot op het bot), hulpvaardigheid en ons grote gevoel voor rechtvaardigheid.
Er bestaan veel vooroordelen over autisme. De ergste vind ik, dat mensen met autisme geen gevoel en empathie zouden hebben. Daarmee wordt gesuggereerd dat je geen volledig mens zou zijn. Dat verwerp ik.”
Toen Marcel destijds de diagnose ASS kreeg, had hij geen idee wat dit voor hem betekende.
Marcel: “Ik kreeg toen geen lijm om de scherven te lijmen. Maar inmiddels weet ik dat ik geen lijm wil om helemaal heel te worden; maar goud.
Kintsugi, zo heet dat. Een oeroude Japanse methode om kapot gevallen keramiek te herstellen met zuiver goud, zilver of platina. Dat worden hele sterke verbindingen en het is ook nog eens wonderschoon om te zien. Maakt het mooier en beter, poetst het niet uit. Pure kunst levert dat op.”
Hanneke Kappen
