Ervaringsdeskundig
Annelies van der Hout (24) is coach en ambulant begeleider bij Scauting. Afgelopen jaar rondde ze aan de Hanzehogeschool in Groningen een studie “Ervaringsdeskundige in Zorg en Welzijn” cum laude af. Ze liep tijdens deze studie stage bij Scauting in Tjalleberd. Daar dachten ze: deze dame moeten we hier zien te houden!
Ik vraag haar of ze als coach voordeel heeft van het feit dat ze zelf autisme heeft.
“Coachen begint altijd met het creëren van een vertrouwensband.”, vertelt Annelies. “Dat geldt voor iedere coach, dus ook voor mij. Ik merk dat ik op een ander niveau sommige cliënten makkelijker begrijp. En juist in die herkenning en erkenning, in dat wederzijdse begrip onderscheid ik mij als ervaringsdeskundige.”
Zo begeleidt ze een cliënt die geen honger voelt. Dat wil zeggen, ze voelt wel iets, maar kan niet thuisbrengen wat het is. Annelies: “Ik weet uit eigen ervaring hoe moeilijk het is om zo’n gevoel onder woorden te brengen. Door uit te proberen, te oefenen en door erover te blijven praten en reflecteren kun je de signalen beter leren herkennen. Maar inzicht krijgen in je gevoel blijft lastig. Neem het thema: prikkels. Soms merk je pas dat je emmer overloopt op het moment dat je al helemaal overprikkeld bent. Veel te laat dus. Ik herken dat bij mezelf ook. De alarmsignalen waren er misschien wel, maar je wist niet wat ze betekenden. Of je negeerde ze bewust, want je wilde graag doorgaan en zijn zoals de anderen. Zelfacceptatie is heel belangrijk.”
Samen met haar cliënten zoekt Annelies oplossingen om met dit soort dingen om te leren gaan. Annelies: “Mijn eigen ervaringen komen daarbij soms van pas. Maar als professionele ervaringsdeskundige heb ik geleerd om die pas in te zetten als het voor die cliënt zinvol is. Soms is het juist beter om niet mijn eigen maatstaven als uitgangspunt te nemen.”
Annelies schreef eerder voor de NVA een blog over studeren met autisme in het buitenland. Het was in de tijd dat ze Japans studeerde in Duitsland. Uit die periode: “Ik probeer altijd halve dagen in te vullen want zoals Tony Attwood zegt ‘for every hour of socialising, kids with ASD need an hour of downtime’ (een uur sociale interactie benodigt een uur van ontprikkelen). Ik ben het hier mee eens. Als een sociale situatie erg intensief was met veel mensen dan kan ik wel het hele weekend qua productiviteit vergeten.”
Annelies kan haar gedachten opvallend goed onder woorden brengen. Je merkt aan alles dat ze heel goed over de dingen nadenkt. Ze noemt haar moeder als degene die haar vooral heeft geholpen om zich zo vaardig te kunnen verhouden tot de ingewikkelde buitenwereld: “Inzicht krijgen in mezelf heeft me erg geholpen. Het contact met gelijkgestemden ook. Daarom spreekt ervaringsdeskundigheid mij ook zo aan.”
Niet dat het altijd zo goed gegaan is. Ze laat het woord cliché vallen als ze over vroeger vertelt, omdat ze weet dat haar verhaal zeker niet uniek is. Op de basisschool ging het nog aardig, maar op de middelbare school zakte ze door het ijs, een depressie volgde. Pas toen ze achttien was kwam de diagnose Syndroom van Asperger. En zo gaat het met meisjes helaas veel vaker.
Ik ben Annelies nu een paar keer tegengekomen en vind het erg leuk om met haar van gedachten te wisselen. Ik vind ook dat ze soms grappig uit de hoek kan komen, zo origineel. Als ik haar dat vertel zegt ze dat ze zich daar helemaal niet van bewust is.
Ik vraag haar waar zij zelf om moet lachen. Ze vertelt me dat ze met bevriende autisten (ja, ze noemt zichzelf autist) soms de nietszeggende small talk van niet-autisten imiteert. Zo van: “Alles goed? Wat een weertje hè?”
En daar liggen zij dan weer dubbel om.
Nou ja zeg!
Quote van een cliënt van Annelies: “Ik snap wat jij zegt, dus ik denk dat jij mij snapt”
Hanneke Kappen
